Kto pyta nie błądzi – Ujemna moc pytania DLACZEGO.

Wiele osób, pytając o przyczyny czyjegoś zachowania czy wyboru, używa pytania DLACZEGO. Dlaczego tak myślisz? Dlaczego zrobiłaś to, czy tamto? Dlaczego nie dzwonisz? Dlaczego jesteś smutny? Dlaczego się śmiejesz? - Brzmi znajomo?

Pytanie DLACZEGO  ma na celu poznanie przyczyn, czy też motywów czyjegoś działania, jednak w istocie nie prowadzi do rozwoju dialogu. Przeciwnie, pytając w ten sposób, możemy wzbudzić u pytanej osoby podejrzliwość i nieufność. Tak zadane pytanie skłania do tego, aby tłumaczyć się przed pytającym, aby się usprawiedliwiać i udowadniać słuszność własnych wyborów i postępowania. Osoba pytana przechodzi wówczas do defensywy, zaczyna się bronić, ponieważ często czuje się winna, że nie spełniła czyichś oczekiwań i wyobrażeń. Próbuje się usprawiedliwiać szukając dowodów potwierdzających słuszność swojego zachowania. W takiej sytuacji nie ma mowy o dialogu. Pytanie to nie ma także właściwości motywujących. Pytanie to wskazywać może także, że pytającym kieruje zwykłe wścibstwo i ciekawość, a nie szczera chęć rozmowy i wspieranie na drodze do wzajemnego zrozumienia.

Jak zatem pytać, aby wzmacniać dialog, zamiast go osłabiać? Pytania o przyczyny są w istocie ważnym elementem procesów poznawczych, motywacyjnych i emocjonalnych, służących do budowania przyszłości. Jeśli chcemy pracować nad zmianą zachowania, waznym zadaniem jest poznanie jego podłoża, czyli dowiedzenie się jakie są jego przyczyny. Na szczęście repertuar pytań, które pomogą w dotarciu do nich, jest dosyć szeroki. Oto przykładowe pytania o przyczyny:

Co sprawiło, że…?

Z jakiego powodu…?

Jak to się dzieje, że…?

W jakim celu…?

Są to pytania otwierające, zachęcające do dialogu. Już sam fakt próby odpowiedzi na nie, pobudza pytanego do lepszego rozumienia własnych motywów postępowania i sprzyja nazywaniu ich, co daje też szansę na szersze pole do dialogu. Różnicę można sprawdzić w praktyce życia codziennego:)

Wioletta Klimczak